Беларуская прапаганда любіць змрочна апісваць жыццё палітэмігрантаў, часта спасылаючыся на тое, як складана беларусам рэалізаваць сябе ў іншай краіне. Аднак нават кардынальная змена прафесіі за мяжой — далёка не заўсёды негатыўны досвед. «Люстэрка» паразмаўляла з брастаўчанінам Арцёмам, які ў Беларусі працаваў кіроўцам, а пасля эміграцыі пайшоў у творчасць — і цяпер піша музыку і гукі для відэагульняў, анімацыі і рэкламы.
«Цяжка ўявіць, што будзе ў Беларусі ў будучыні»
Арцёму 27 гадоў, цяпер ён жыве ў Грузіі. На новым месцы беларус хваліць добры клімат, адносна невысокія цэны і простую легалізацыю. З Арцёмам мы размаўляем па-беларуску: пасля пачатку вайны ва Украіне ён пачаў паступова пераходзіць на родную мову: «У нас ёсць свая культура і мова, якія трэба берагчы. Хто, як не мы? Асабліва ў час, калі перапісваюць гісторыю». З радзімы ён разам з жонкай і маленькім дзіцем з’ехаў пасля лютага 2022 года.
— Цяжка было тады ўявіць, што будзе ў Беларусі ў будучыні. У прынцыпе, і дагэтуль цяжка. Акрамя таго, мая жонка — украінка. Ёй было асабліва складана, калі з Беларусі ляцелі ракеты ва Украіну, дзе яе бацькі, сваякі і сябры, — тлумачыць матывы пераезду Арцём.
Да эміграцыі Арцём каля трох гадоў працаваў дальнабойшчыкам. Прызнаецца, што ў цэлым праца яму падабалася — «захапляла рамантыка далёкіх дарог». Аднак пасля нараджэння сына ў сям'і пачало ўздымацца пытанне змены прафесіі. Праз доўгія раз’езды Арцём прапускаў моманты сталення дзіцяці. Ад працы складана было адмовіцца праз параўнальна нядрэнны заробак.
— Але калі мы з’язджалі, трэба было вырашыць, чым зарабляць на жыццё далей. Выйшла так, што давялося ўсё пачынаць з чыстага аркуша. Я шукаў розныя курсы і натрапіў на курсы саўнд-дызайну. Я нават не чуў такога тэрміна да мінулага года. Але мяне гэта адразу вельмі зацікавіла, — расказвае Арцём.
«Каб глядач чуў гукі і верыў, што так і ёсць насамрэч»
Музыка была адным з юнацкіх захапленняў Арцёма. Ва ўніверсітэце ён граў на гітары ў гурце, пісаў музыку і марыў займацца гэтым прафесійна. Аднак сумневы, што у такой творчай прафесіі атрымаецца добра зарабіць, прымусілі пакінуць музыку толькі як хобі. Пасля навучання, кажа Арцём, часу займацца ёю ўвогуле не засталося.
— І вось я знайшоў курсы саўнд-дызайну. Ствараць гукі і музыку — гэта ж тое, пра што я марыў! — расказвае хлопец. — Ды яшчэ і можна рэалізаваць сябе ў відэагульнях, якія я таксама вельмі люблю. Я прайшоў анлайн-курс за два месяцы ў паскораным рэжыме, атрымаў базу навыкаў у гукарэжысуры, саўнд-дызайне, інтэрактыўным аўдыё.
Гукавы дызайн — адносна новая прафесія па стварэнні гукавых эфектаў і музыкі для кіно і мультымедыя. Арцём кажа, што праца такіх спецыялістаў часта застаецца незаўважанай гледачамі, бо задача саўнд-дызайнераў якраз у тым, каб стварыць максімальна арганічнае гукавое афармленне карцінкі. Няважна, кіно гэта ці відэагульня.
— Каб глядач чуў гукавое афармленне і верыў, што так і ёсць насамрэч. Напрыклад, возьмем такія знаёмыя нам рэчы, як гукі айфона, мабільных праграм, гукі светлавога мяча ў «Зорных войнах», голас робата Валі ў мультфільме. Гэтых гукаў не існавала ў прыродзе, але ты чуеш і верыш, што яно гучыць менавіта так, — тлумачыць беларус.
Арцём лічыць, што саўнд-дызайн — прафесія настолькі ж творчая, наколькі і тэхнічная. Недастаткова проста мець талент да музыкі, трэба ведаць фізіку гукаў, як працуе іх сінтэз, умець карыстацца праграмамі для апрацоўкі і аўдыёабсталяваннем.
— Працэс стварэння гукавога дызайну залежыць ад задачы. Калі гэта сцэна з рэкламы, дзе герой есць чыпсы, то мая задача — запісаць гэта ці падабраць іншую гукавую фактуру, — расказвае хлопец. — Апрацаваць і дамагчыся таго, каб гэта гучала максімальна «смачна» і праўдападобна. Таксама мая задача — стварыць адпаведны музычны настрой у роліку. А калі трэба зрабіць гук касмічнага карабля ці гук перазарадкі зброі ў гульні, у ход ідзе ўсё, што пад рукой: пыласос, сталовыя прыборы, дрыль, дзіцячыя цацкі. Трэба шмат эксперыментаваць. Атрымаць вынік часта дапамагаюць сінтэз гуку i морфінг (камбінаванне двух ці больш гукаў).
«У Беларусі рэалізавацца ў саўнд-дызайне было б складаней»
Ужо падчас навучання на курсах Арцём шукаў кліентаў. З першым яму пашанцавала хутка — дапамогу ў гукавым афармленні замовіў квэст-рум у Тбілісі. Але пасля прыйшоў перыяд, калі знайсці новыя заказы было цяжка. Для працы ў сферы саўнд-дызайну адных курсаў аказалася недастаткова. Не абышлося без страхаў і сумневаў яшчэ і таму, што эміграцыя — сама па сабе сітуацыя няпростая. Але Арцём упэўнены, што менавіта такое становішча і вымушае хутка развівацца:
— Вядома, быў страх, што не атрымаецца, не знайду працу, а трэба сям’ю карміць і гэтак далей. Мы з жонкай працавалі некалькі месяцаў без выходных, па чарзе, бо трэба было быць з сынам. Яна — днём, а я — ноччу, каб хутчэй выйсці на заробак.
Арцёму давялося шмат вучыцца самому, што ў выніку адкрыла для яго новыя магчымасці. На сёння ён ужо папрацаваў над саўнд-дызайнам для анімацыі, рэкламы, гульняў і трэйлераў.
— Таксама пашанцавала папрацаваць у вялікай гульнявой студыі ў жанры horror (жахаў). Спецыялістаў на нашым рынку няшмат, як і працадаўцаў. Але на заходнім рынку лепш з гэтым, індустрыя развіваецца. Апошнім часам з’яўляецца ўсё больш студый і кампаній, якія ствараюць 3D-відэа, розныя віды рэкламы, кантэнту на Youtube, серыялы, трэйлеры. Без працы не застанемся, — аптымістычна прагназуе Арцём і дадае, што заробак у новай прафесіі вышэйшы, чым быў у вадзіцеля-дальнабойніка. — Але на фрылансе залежыць ад праекта, колькасці задач, навыкаў, вопыту саунд-дызайнера, якасці яго працы. Няма межаў заробку. Пачаткоўцу складана знайсці кліентаў, таму давядзецца шмат працаваць танна, а часам і бясплатна, каб напрацаваць добрае партфоліо
У найбліжэйшых планах у нашага суразмоўцы — уладкавацца ў добрую гульнявую студыю, каб атрымаць больш досведу ў гэтым кірунку. У доўгатэрміновых — «папрацаваць над серыялам у жанры жахаў».
— Музыка ўсюды, і з дапамогай яе і гукаў можна кіраваць пачуццямі чалавека. Гэта ўжо не толькі мастацтва. Часта гэтым карыстаюцца ў рэкламе сур’ёзныя брэнды. Вельмі цікава, калі заглыбіцца ў гэтую тэму, — гаворыць хлопец.
Праз амаль год за мяжой Арцём усё яшчэ сумуе па Беларусі. У асноўным па родных, сябрах і Брэсце. Аднак вяртацца плануе ў свабодную Беларусь.
— Рэалізавацца ў маёй новай прафесіі там таксама было б складаней. Асноўная праблема — з разнастайнымі аплатамі. У Беларусі цяпер складана аплаціць ліцэнзіі неабходнага «софту», атрымаць плату за працу, бо некаторыя заходнія фірмы адмаўляюцца супрацоўнічаць, пакуль ты знаходзішся там. Многія фірмы з’язджаюць з Беларусі і рэлакуюць сваіх супрацоўнікаў, — упэўнены Арцём.
Чытайце таксама
